توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری :گیاهی است چند ساله به ارتفاع حدود 20 سانتی‌متر، برگ‌های آن سبز تیره، دراز، خطی و طول برگ‌ها حدود 10 سانتی‌متر می‌باشد که مستقیماً از یک پیازِ سفت و مدور که غده زیرزمینی زعفران است بیرون می‌آیند. از وسط برگ‌ها ساقه مولد گل خارج می‌شود که در انتها به 1 تا 3 غنچه مولد گل ختم می‌گردد.

گل‌های آن ارغوانی یا بنفش رنگ، قیفی شکل، لوله‌ای، دراز و باریک و در داخل آنها سه عدد پرچم، یک عدد تخمدان، یک خامه و یک کلاله سه شاخه قرار دارد. کلاله همان زعفرانِ معروفِ مرغوب است که به شکل الیافی به رنگ قرمز و نارنجی می‌باشد. زعفران مرغوب دارای طعم تلخ و کمی تند، بوی قوی و رنگ خاص است.منشأ اصلی زعفران در نواحی مختلف آسیا بوده است ولی امروزه با توسعه‌ای که پرورش آن پیدا نموده در نواحی مختلف برخی از کشورها کاشته می‌شود. در ایران نیز در نواحی مختلف استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی و در سال‌های اخیر در بعضی از نواحی مساعد کشور کشت می‌شود. کشورهای ایران، اسپانیا، مراکش، سوریه، ترکیه، هندوستان و روسیه مهم‌ترین عرضه کننده زعفران در جهان می‌باشند. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، زعفران، کروکو، بخوان، کَیسَر، رفون، زفران و زافه‌ران نامیده شده است. بخش مورد استفاده کلاله و خامه (زعفران). نحوه مصرف معمولاً زعفران را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها، نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

نام علمی :Crocus sativus L.، نام فرانسه Safran و نام انگلیسی آن True saffron می‌باشد
ترکیبات شیمیایی :گلیکوزید، کروسین، کروستین، پروتوکروسین، پیکروکروسین، اسانس روغنی فرّار، سافرانول، بتا، گاماکاروتن، لیکوپن، پیکروسین، مواد تلخ، مواد چرب، مواد رنگی، املاح معدنی، موسیلاژ، عطر و غیره در آن تشخیص داده شده است.

خواص

آرام‌بخش و تقویت کننده قلب، مقوی قوای جنسی و جسمانی و تقویت کننده حواس، محرک قوای جنسی و مقوی مغز و قوای ذهنی، تقویت کننده دستگاه گوارش و پاک کننده کلیه و مثانه، ضد نفخ معده و جلوگیری از پوسیدگی دندان، دفع کننده اخلاط بلغمی و کاهنده کلسترول، مقوی رحم و تنظیم کننده عادت ماهیانه، تسریع کننده در بیرون ریختن دانه‌های بیماری سرخک و قاعده‌آور، مسکن سرفه در برونشیت‌های مزمن و رفع کننده بی‌خوابی‌ها با منشأ تحریکات مغذی، حالات تشنجی و درد دندان، خون‌ساز و ضد تشنج، موجب خنده، نشاط و شادمانی و ضد افسردگی می‌باشد. در ضمن برای سردرد، درد مقعد، هیستری، انزال زودرس، بیماری‌های ریوی، فشار خون بالا و خونریزی‌های پس از زایمان نیز مفید است. زعفران بیشتر به عنوان یک چاشنی معطر و خوشرنگ کننده مواد غذایی استفاده می‌شود.

چای زعفران : دم کرده یک گرم زعفران مرغوب با دو لیتر آب جوش به مدت نیم ساعت و استفاده 2 الی 3 فنجان در روز آرام‌بخش، خواب‌آور، هضم کننده غذا، ادرارآور و برطرف کننده سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌باشد.
منع مصرف : به دلیل اینکه زعفران روی سیستم تولید مثل اثر می‌گذارد بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن پرهیز کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود. زیاده‌روی در مصرف آن کم کننده اشتها و سبب ایجاد خنده زیاد، شادی دیوانه‌وار، اختلال در حواس، سکته و سردرد می‌شود و برای کلیه‌ها نیز مضر است. مصرف بیش از 5 گرم زعفران می‌تواند موجب تهوع، خون دماغ، خونریزی‌های گوارشی، برافروختگی، افت شدید ضربان قلب و در نهایت موجب مرگ می‌شود. در ضمن پیاز زعفران از نظر ترکیبات شیمیایی سمّی و مصرف بیش از حد آن مهلک و مرگ‌آور است.