توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری : گیاهی است چند ساله با ریشه‌ای ضخیم، گوشتدار و خزنده که چندین ساقه‌ی قائم از آن خارج می‌شوند. ساقه‌ها سفید پنبه‌ای، فلس‌دار و رنگ فلس‌ها نیز بنفش است. برگ‌های آن سبز، پهن و متصل به ریشه یعنی به سطح خاک نزدیک هستند. سطح فوقانی پهنک برگ‌ها سبز و سطح تحتانی آنها به علت پوشیده بودن از کرک‌های ظریف سبز مایل به سفید می‌باشد. قسمت انتهایی ساقه‌های گلدار گیاه پس از ظاهر شدن کامل کاپیتول‌ها به سمت پایین خمیده شده و در هر کاپیتول آن دو نوع گل زرد رنگ دیده می‌شود. میوه‌اش فندقه و دارای یک دسته تار ظریف در قسمت انتهایی است. اغلب در نواحی مرطوب سراسر اروپا، آسیا، آفریقا و در ایران بیشتر در استان‌های شمالی و شمال غربی بخصوص در استان آذربایجان انتشار دارد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، پای خر، پاخری، حشیشة السعال (گیاه سرفه)، دوست الحمار، فَرفَرَه و فنجیوون نامیده شده است. بخش کورد استفاده برگ و گل و نحوه استفاده به طور معمول برگ‌ها و گل‌ها را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند. طبیعت آن خیلی گرم و خشک می‌باشد.

نام علمی : Tussilago farfara L.، نام فرانسه Tussilago و نام انگلیسی آن Horse foot می‌باشد.

ترکیبات شمیایی در گل‌های گیاه تانن، دو نوع فیتوسترین، ماده‌ی فارادیول، اسیدهای مالیک، وینیک وگالیک، اسانس، موسیلاژ و پنتوز و گالاکتوز تشخیص داده شده است و در برگ‌های آن غیر از مواد ذکر شده گلوکوزید تلخ و در ریشه‌ی گیاه علاوه بر ترکیبات فوق اینولین وجود دارد.

خواص

 خلط‌آور و مفید برای بیماری‌های ریه، بازکننده گرفتگی صدا و تحلیل برنده ورم‌ها، محلل باد و گازهای سینه و رفع کننده آنژین، ضد چسبندگی پلاکت‌ها و تقویت کننده قلب، افزاینده فشار خون و محرک سیستم ایمنی بدن، ضد خیز عمومی بدن و معرق، برطرف کننده یبوست و رفع کننده حبس البول می‌باشد. در ضمن برای سرفه‌های اسپاسمی و بیماری‌های دستگاه تنفسی از جمله ناراحتی‌های سینه، ورم حنجره، سرماخوردگی، برونشیت مزمن، گریپ و آسم نیز مفید است. در استعمال خارجی به صورت بخور رفع کننده سرفه‌های خشک می‌باشد و له شده برگ‌های گیاه به صورت ضماد درمان کننده کچلی است.

منع مصرف : مصرف پاخری برای خانم‌های باردار و مادران شیرده ممنوع می‌باشد. مصرف بیش از حد مجاز آن در یک وعده سمّی و به کبد آسیب می‌رساند و اشخاصی که به نوعی از بیماری‌های کبدی دچار می‌باشند باید از مصرف آن خودداری کنند.