طب سوزنی یکی از چندین روش درمان در طب سنتی چین  TCM هست با قدمت تقریبا 3 الی 5 هزار ساله.

در مقدمه بایستی با فلسفه درمانی طب چین آشنا بشویم سپس به موضوع طب سوزنی بپردازیم

پایه و اساس درمان در طب چین بر روی تعادل انرژیست.

طب چین بر این عقیده هست که ایجاد بیماری در ما بدلیل عدم تعادل و انسداد و بهم ریختگی انرژی در بدن ما هست.تفاوت بین طب اخلاطی و طب چین بر این است که طب اخلاطی بر روی خون و رفع انسدادها و تعادلسازی بر روی اخلاط موجود در خون میپردازد ولی طب چین متمرکز بر انرژی حیاتی هست.

یک وجه شباهتی در بین این دو مکتب طبی وجود دارد که بیان میکنیم

طب اخلاطی شامل:

طب سنتی ایرانی

طب آیروودا هندی

طب مفرد اعضا که ریشه در طب هند دارد.

گفتیم تمرکز طب اخلاطی بر روی خون هست.

در این باب بایستی گفت که خون مولد یا تولید کننده انرژی هست و انرژی تولید شده محرک خون.

خون به خودی خود راکد هست و این انرژی تولید شده توسط خون آن را به حرکت در میآورد ، لذا خون و انرژی مکمل یکدیگرند.

مثال:

زمانی که در طب اخلاطی خونگیری «حجامت ، زالو ، فصد» انجام میشود در کنار رفع انسداد در خون رفع انسداد در انرژی هم صورت میگیرد و بالعکس.

در اصل ، درمان در طبهای اخلاطی و طب شرقی تمرکز بر روی غلبه پاتوژنها یا عوامل بیماریزا هست:

گرما

سرما

رطوبت

خشکی

باد

این فرایند بدلیل مکمل بودن خون و انرژیست.

در طب چین دو گزینه مورد بررسی در وجود شخص بیمار قرار میگیرد.

یین yin و یانگ yang

یین = سرما ، کاهش ، ضعف ، کمخونی.

یانگ = گرما ، افزایش ، قوت ، پرخونی.

در این راستا پاتوژنها و عوامل بیماریزا تقسیم میشوند در این دو گزینه:

یانگ = گرما ، خشکی ، باد

یین = سرما ، رطوبت

در طب چین عقیده بر این است که اعضای داخلی هر کدام دارای انرژی هستند و هر عضو یک مریدین یا یک کانال انرژی مختص به خود دارد که هر مریدین دارای نقاطی بنام تسوبو بر روی خود دارد که تحریک این نقاط موجب رفع انسداد در کانال و عضو و ناحیه مربوطه حتی قطعات عصبدهی و در نتیجه درمان میشود.

دو گزینه یین و یانگ نیز در طب چین تقسیماتی نیز در اعضای داخلی دارند

تقسیم بندی اعضای داخلی در طب چین:

اعضای توپر با جنسیت yin:

قلب

طحال

ریه

کلیه

کبد

اعضای توخالی با جنسیت yang:

روده کوچک

معده

روده بزرگ

مثانه

کیسه صفرا

[نامهای مختلف انرژی:

چین = Qi

ژاپن = Ki

هند = پرانا

ایران = نیروی حیات

قابل توجه:

انرژی Qi یا نیروی حیات در اصل همان (جان) هست.

همان جانی که جناب عزرائیل در موقع مرگ قبضه میکند یعنی جان زمانی که از بدن میرود خون راکد میشود لذا اعضا و دستگاه های بدن تغذیه نمیشوند و از کار می افتند.

گفتیم خون مولد انرژیست.

از قدیم شنیدید که میگفتند این شخص لاجون هست یا لاجون شده یا پاهای لاجونی داره چرا؟

چون هر شخصی هرچه پرخون تر دارای انرژی بیشتر و بالعکس.

در این روش درمانی با قراردادن سوزنها در نقاطی بر روی کانالهای انرژی یا مریدین کار درمان انجام میشود

در طب چین از روشهای مختلفی جهت درمان استفاده میشود:

تغذیه درمانی ، هربال ، ماساژدرمانی ، خونگیری ، زالودرمانی ، کاپینگ ، طب فشاری و...

مهمترین و شناخته شده ترین تکنیک درمانی آن آکوپانکچر یا همان طب سوزنیست.

قبلا گفتیم هر عضوی از اعضای داخلی «توپر ، توخالی» دارای یک مریدین مختص به خود و انرژی هست لذا عدم تعادل و انسداد در انرژی عضو و مریدین مربوطه تولید بیماری میکند.

پس جهت درمان بیماریها تعیین نقاط با خواص مربوطه نسبت به نوع بیماری بسیار مهم است.

هر نقطه بر روی مریدین دارای دو خاصیت میباشد:

خواص درمانی کلاسیک

خواص درمانی سنتی بر اساس عوامل بیماریزای پنج گانه

طب سوزنی موثر در درمان اکثر بیماریهاست:

اعصاب و روان

پوست و مو

قلب و عروق

دردهای مفصلی ، عضلانی ، عصبی

مشکلات گوارشی

اختلالات بینایی و شنوایی

فلجی ، آتروفی ، ام اس ، ای ال اس

سکته مغزی و قلبی

زیبایی ، رفع چاقی و لاغری

ترک مواد مخدر ، سیگار ، مشروبات الکلی

اختلالات و بیماریهای اعضای داخلی و...

خب در طب سوزنی به غیر از نقاط کلاسیک که بر روی مریدینها واقع شده یکسری نقاط خارج از آن هم هستند که بنام نقاط اکسترا میباشند و از لحاظ منبع انرژی بیشتر و قویتر از نقاط اصلی هستند که بیشتر در درمان بیماریهای خاص کاربرد دارند.

طب سوزنی دارای روشهای مختلفی در زمینه درمان میباشد:

طب سوزنی بدن بزرگ «بادی»

طب سوزنی گوش «اوریکولار»

طب سوزنی سر «اسکالپ»

طب سوزنی وسترن «غربی»

طب سوزنی مستر تانگ

طب سوزنی 1،2،3

طب سوزنی میکرو کره ای سوجوک

 و البته زیرشاخه های دیگری هم در ذیل روشهای نامبرده هست که بسیار تخصصی هست:

طب سوزنی درمان بیماریهای اعصاب و روان

طب سوزنی درمان بیماریهای زنان و نازایی

طب سوزنی چاکراها

طب سوزنی کاسماتیک

طب سوزنی اکستراها و کاردینال

طب سوزنی لاک پشتی

طب سوزنی جهت جراحی ها

طب سوزنی حیوانات

و...

یک روش در کنار طب سوزنی آکوپانکچر قرار دارد که تکنیک درمانی بسیار عالی محسوب میشود و آن طب فشاری یا آکوپروشور هست

در این تکنیک با تحریک نقاط طب سوزنی توسط دست و یا چوب مخصوص به درمان بیماریها پرداخته میشود.

در این روش درمانی اگر تحریک نقاط با کاپینگ همراه گردد تاثیر درمان چند برابر خواهد شد.

در آکوپانکچر و آکوپروشور تمرکز ذهن محوریت دارد لذا درمان با آن میبایست با تمرکز ذهن انجام شود تا نتیجه مطلوبی بدست آید

درمان توسط روش بادی ماندگارتر و با زمان طولانی تری انجام میشود ولی در روشهای میکرو درمان سریعتر با ماندگاری کمتری صورت میپذیرد ، لذا بهتر است در هر جلسه درمانی این دو روش با هم انجام شود تا بیمار سریعتر نتیجه را دریافت کند و به ادامه درمان ترغیب گردد.

درمان در طب سوزنی محوریت با روش بادی آکوپانکچر است و مابقی روشها میکرو محسوب میگردد.

روشهای میکروآکوپانکچر:

اوریکولار طب سوزنی گوش

اسکالپ طب سوزنی سر

رفلکس و سوجوک

طب سوزنی و طب فشاری یکی از امن ترین روشهای درمان در طب شرقی و سنتی است.

در طب سوزنی موارد عارضه ای بسیار بسیار کم هست ولی نکاتی در مورد عارضه های ناشی از طب سوزنی رو در اینجا بیان میکنم:

استفاده از سوزنها در چند نوبت.

استریل نبودن سوزنها.

انجام طب سوزنی توسط اطبا و درمانگرانی که آموزشهای لازم رو ندیده باشند و تجربیات لازم رو در این زمینه نداشته باشند.

تفاوت طب سوزنی سنتی شرقی با طب سوزنی غربی وسترن:

در طب سوزنی سنتی شرقی بر اساس تشخیصات سنتی ، وجود مریدینها ، انرژی Qi ، تعادلسازی در انسداد انرژی ،شناخت  5elements پنج عنصر و...درمان انجام میگیرد.

در طب سوزنی غربی وسترن درمان بر اساس نقاط تریگیپوینت و مایوفاشیال ، قطعات عصبدهی انجام میپذیرد و در این روش اعتقادی بر وجود مریدینها و انرژی Qi نیست.

تفاوت سوزنگذاری:

در طب سوزنی سنتی شرقی سوزنگذاری بایستی دقیق در نقطه و با عمق مشخص شده در درماتوم و میوتوم همراه با تحریکات ردیوس و ریمفورس باشد.

سوزنگذاری در طب سوزنی غربی نیاز به قرار دادن سوزن دقیق در نقاط نیست چون منظور از سوزنگذاری ایجاد تحریکات در قطعات عصبدهیست و سوزنگذاری به غیر از لایه های درماتوم و میوتوم بصورت اسکلوروتوم پریوست نیز گذاشته میشود.

استاد مرتضی نادری