مشخصات ظاهری :شکل ظاهری مثل هلیله زرد میباشد . تمام انواع هلیله در اصل یکی هستند،وقتیکه هلیله کوچک است به آن میگویند هلیله برنجی، وقتی بزرگتر شد به آن میگویند هلیله سیاه،وقتی بزرگتر شود رنگ آن زرد میشود و به آن میگویند هلیله زرد،وقتی خیلی بزرگ شد و رسید قهوهایرنگ میشود ،و به آن میگویند هلیله کابلی.هلیله برنجی ریز و بهاندازه یک دانه برنج است و به آن هلیله چینی هم میگویند،
نوع دیگر هلیله سیاه است ، هلیله سیاه معروف است ودر روایت هلیله آمده است .وقتی هلیله مطلق می آید مراد هلیله سیاه است چون اگر هلیله زرد مراد باشد کلمه اصفر می آید . هلیله سیاه هرچه سیاه تر و ریزتر باشد بهتر است چون اگر یک ذره درشت تر بشود یا رنگ آن متمایل به قرمز یا زرد شود هسته دار میشود و چون شان هلیله سیاه بر خلاف هلیله زرد این است که که با هسته مصرف شود مشکل ساز میشود . هلیله زرد،زرد رنگ واز هلیله سیاه بزگ تر است ،و هرچه زردتر و پر گوشت تر باشد بهتر است .هر گاه بخواهند از آن در دارو استفاده کنند ،هسته آن را جدا می کنند چون هسته آن آسیاب نمی شود . میوه درختی است از خانواده بادام هندی Combretaceae به ابعاد یک مویز درشت و سیاه رنگ که پس از خشک شدن چروکیده میشود. مرغوبترین نوع آن سیاه تیره و بیدانه میباشد. .نام انگلیسی میوه (هلیله سیاه) Black myrobalan و نامهای دیگر آن در کتب طب سنتی و به عربی هلیله سیاه و اهلیلج اسود میباشد.طبیعت آن سرد و خشک میباشد.
نام علمی :Terminalia citrine Roxb
ترکیبات شیمیایی :تانن، اسید کبولیک، مواد رزینی، مواد پروتئینی و مواد قندی در آن تشخیص داده شده است.
مسهل سودا و تصفیه کننده خون از اخلاط سوداوی، تقویت کننده رودهها و تسکین دهنده درد بواسیر، رفع کننده رطوبت منجمده در معده و تقویت کننده بینایی، جلوگیری کننده از سفید شدن موها و سیاه کننده موهای سفید به مرور زمان، اشتهاآور و تحلیل برنده نفخ معده، تقویت کننده حواس دهگانه و برطرف کننده یبوست، ضد وسواس و مالیخولیا و مکیدن و مزه مزه کردن آن در دهان تقویت کننده لثهها میباشد. در ضمن برای فلج اعضاء و سوءهاضمه نیز مفید است.
تمام حقوق مادی و معنوی متعلق به کیمیاگر ایرانی می باشد.