مشخصات ظاهری :گیاهی است یک ساله، بوتهای و خزنده، برگهای آن پهن، پرزدار و خشن، روی انشعابات ساقههای جوان، گل دهنده، گلهای آن نر و ماده، گلهای نر مجتمع، گلهای ماده منفرد و رنگ گلها زرد میباشد. میوهاش با توجه به گونههای مختلف، گرد، دراز و حجیم و دارای رنگهای مختلفی است که تعداد زیادی تخم در آن وجود دارد. مزهی میوه با توجه به گونههای مختلف متفاوت است. رنگ گوشت داخل آن سفید، سبز یا زرد و پوست خارجی میوه زرد یا سبز رنگ و در بعضی از گونهها خالهایی نیز روی پوست میوه دیده میشود.بخش مورد استفاده میوه و تخم و نحوه مصرف به طور معمول میوهی رسیده مصرف خوراکی دارد.نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، خربزه، خربوزه، بِطّیخ، قاوون، دابوغه، قابش و قلعاری نام برده شده است.طبیعت آن گرم و تر است.
نام علمی :Cucumis melo L.، نام فرانسه و انگلیسی آن Melon میباشد.
ترکیبات شیمیایی :میوه : آب، هیدراتهای کربن، کالری، چربی، فیبر غذایی، قند، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین، سدیم، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منگنز، مواد ازته، املاح معدنی، خاکستر و ویتامینهای C, B, A و غیره در آن یافته شده است. تخم : گالاکتان، املاح فسفات، روغن ثابت، تریپتوفان، لیزین، سیستین، سیترولین، هیستیدین و میریستیک اسید در آن مشخص شده است.
فعال کننده کلیهها و دفع کننده اسید اوریک، تحلیل برنده ورمهای سخت و ضد استسقاء، برطرف کننده سستی و بیحالیِ افراد سالخورده و محرک دستگاه گوارش، خارج کننده فضولات از رودهها و افزاینده شیر، دفع کنند سنگ کلیه و مثانه و مقوی نیروی جنسی، آنتیاکسیدان و ضد انعقاد خون، التیامبخش زخمها و خراش مجاری ادراری و ضد کرم، افزاینده اسپرم و قاعدهآور، اشتهاآور و خلطآور، ادرارآور و ضد یرقان، مغذی و خونساز، چاق کننده و ضد سرفه میباشد. در ضمن برای روماتیسم، بیماریهای کبدی، رشد کودکان و تب بالا نیز مفید است. خربزه پوست ما را هیدراته و شاداب نگهمیدارد.
منع مصرف : مصرف آن برای اشخاص مبتلا به دیابت، ورم روده و سوء هاضمه مضر است.توصیه ،بهترین هنگام خوردن خربزه مابین دو غذا است.مصرف خربزه کال می تواند مشکلاتی برای بدن ایجاد کند. خوردن خربزه کال باعث زیاد شدن خلط می شود ، ضمن اینکه برای کسانی که معده حساس دارند می تواند باعث ایجاد اسهال شود.این میوه برای سینه درد و سرماخوردگی بسیار مضر است و باعث تب های صفراوی می شود.زیاده روی در خوردن تولید گرمی وچاق کننده ، سبب نفخ و ایجاد درد معده و روده میشود .
تمام حقوق مادی و معنوی متعلق به کیمیاگر ایرانی می باشد.