مشخصات ظاهری : گیاهی است علفی، یک یا دو ساله به ارتفاع حدود 30 سانتیمتر گاهی موارد بیشتر با ساقهای سست، تو خالی، پیچکدار و رونده و برگهای آن متناوب و مرکبپری زوج که انتهای آنها دارای پیچک است. گلهای آن سفید (در مواردی که نخود فرنگی از نوع خوراکی باشد) و میوهاش کپسول و دارای غلافی است که دانههای نخود در آن قرار دارند. دانهها گرد، کروی و بدون لکه میباشند. نخود فرنگی اغلب به شکل نارس و سبز تحت عنوان نخود سبز مصرف میشود. در اغلب نواحی کشورها خصوصاً کشورهای آسیایی و در ایران بیشتر در استانهای شمالی، لرستان و تهران به صورت خودرو انتشار داشته و کاشته نیز میشود. بخش مورد استفاده دانه نحوه مصرف معمولاً دانههای نخود فرنگی را به صورت خام یا پخته مصرف میکنند و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. طبیعت آن گرم و خشک است.
نام علمی : Pisum sativum L.، نام فرانسهی نخود فرنگی نارس سبز Petit pois و نام انگلیسی آن Green pea میباشد.
ترکیبات شیمیایی : انرژی، چربی تام، پروتئین، کربوهیدرات، قند، فیبر غذایی، سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، منگنز، فولات، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین و ویتامینهای K, C, A در آن تشخیص داده شده است.
نخود فرنگی علاوهبر میزان زیادی فیبر، حاوی انواع ویتامینها و موادمعدنی موردنیاز بدن هم هست. هر یکدوم پیمانه (170 گرم) نخودفرنگی، حاوی مواد مغذی زیر است:
کالری: 62
کربوهیدرات: 11 گرم
فیبر: 4 گرم
ویتامین ای: 34 نیاز روزانه
ویتامین کی: 24 درصد نیاز روزانه
ویتامین سی: 13 درصد نیاز روزانه
تیامین: 15 درصد نیاز روزانه
فولات: 12 درصد نیاز روزانه
منگنز: 11 درصد نیاز روزانه
آهن: 7 درصد نیاز روزانه
فسفر: 6 درصد نیاز روزانه
خواص
کنترل کننده قند خون و پیشگیری از بروز سرطانها، خنک کننده و کاهنده کلسترول، نرم کننده و شیرافزا، کاهنده فشار خون و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، مغذی و مفید برای بیماران قلبی، کنترل کننده عفونتها و جلوگیری از بروز سرطان پروستات میباشد. در ضمن برای پوکی استخوان، شبکوری و کمخونی نیز مفید است. در استعمال خارجی ضماد نخود فرنگی تحلیلبرنده و نرم کننده ورمها میباشد.
منع مصرف : نخود فرنگی و مشتقات آن دارای خاصیت ضدباروری (ضد بارداری) است و مانع تلقیح تخمکهای زن با اسپرم مرد میشود یعنی حاوی ترکیب شیمیایی ضد باروری در مرد و زن میباشد و در کار هورمونهای جنسی انسان ایجاد اختلال میکند ولی این تأثیر هنوز صددرصد تأیید نشده است.
استفاده از نخود فرنگی برای مردانی که دچار کاهش قدرت باروری هستند، افرادی که با افزایش اسید اوریک خون روبرو میباشند و کسانی که تحت درمان با داروهای ضد انعقادی خوراکی هستند مضر است.