توضیحات تکمیلی

ماده‌ای سفید رنگ، کمی مایل به زرد و شیرین اسـت و به آن شیر خاشاک نیز گفته میشود. شیرخشت، از درخت زبان گنجشک گل به دست می‌آید و به طور طبیعی در اثر نیش حشره‌ای به نام Cicata orni که در منطقه وجود دارد، مقدار کمی از آن و در اصطلاح "مان"، از درخت خارج می‌شود ولی میتوان در اثر شکافی که در تنه درخت ایجاد کرد، شیر خشت را به مقدار زیاد تجاری نیز استخراج نمود. لازم به توضیح است که درخت زبان گنجشک گل در شرایط اقلیمی و رویشگاه طبیعی خود به قدر کافی شیرخشت می‌دهد ولی در خارج از آن محیط و شرایط اگر کاشته شود، البته می‌روید و رشد می‌کند ولی از نظر استخراج "مان" ممکن است قابل توجه نباشد. این صمغ گیاهی مفید، دارای انواع مختلفی اسـت کـه از چندین گونه مختلف این گیاه گرفته می‌شود نامهای دیگر لسان العصفرالمزهره و دیش نامیده میشود . از نظر طبیعتِ بین حکمای طب سنتی و کارشناسان گیاهان دارویی اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای طبیعت آن را سرد و معتدل دانسته و عده‌ای دیگر طبیعت آن را کمی گرم و از نظر رطوبت و یبوست معتدل می‌دانند.

نام علمی : Fraxinus ornus L.، نام فرانسه درخت Ornier و نام انگلیسی آن Flowering ash می‌باشد.  
نام فرانسه شیرخشت Manne purgative و نام انگلیسی آن Purgative manna می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی : مترشحه از درختان زبان گنشجک گل و معمولی، گلیکوزید و گلوکوز، دکستروز، ساکارز، مانیت و مقدار کمی ماده چرب، مانیتول، سیکورین، اسکولین، صمغ، تانن و اسانس تشخیص داده شده است.

خواص

نرم کننده سینه و خلط‌آور، مسهل صفرا و اخلاط و مقوی کبد، تصفیه کننده خون و برطرف کننده خشونت سینه و حلق، ضد تب و رفع کننده زردی نوزادان در بدو تولد، تقویت کننده احشاء داخل شکم و نرم کننده، مغذی و حفظ کننده بدن در برابر تشعشات اتمی، از بین برنده خشونت شش‌ها و کاهنده حرارت معده، قلب و کبد می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های دستگاه تنفسی، معده و روده‌ها، برونشیت، سرفه، عطش و برخی از ناراحتی‌های کودکان بخصوص یبوست نیز مفید است. مصرف شیرخشت هیچ‌گونه ضرری ندارد حتی خانم‌های باردار، مادران شیرده و کودکان نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.

منع مصرف : برای استفاده از شیرخشت برای درمان زردی نوزادان همواره بایستی جانب احتیاط را رعایت نمود و زیر نظر پزشک استفاده شود.