توضیحات تکمیلی

 مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی، چند ساله و وحشی با ساقه‌ای پوشیده از موهای زبر به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن متناوب و پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی، شکل ظاهری برگ‌های قاعده ساقه‌ی آن با بقیه فرق دارد، مانند آن که در قاعده‌ی ساقه، برگ‌ها عموماً دراز، منقسم به قطعات عمیق دندانه‌دار و منتهی به یک قسمت انتهائی مثلث شکل هستند و هر قدر که به رأس ساقه نزدیک گردیم برگ‌ها کوچکتر می‌شوند و کناره‌ی تقریباً ساده و وضع ساقه آغوش پیدا می‌کنند. گل‌های آن به صورت گل آذین، به رنگ آبی روشن و در مواردی صورتی یا سفیدِ بنفش می‌باشند. میوه‌اش فندقه، چهار سطحی، نسبتاً مسطح و منتهی به مجموعه‌ای از فلس‌های بسیار کوچک است. ریشه کاسنی قوی به قطر انگشت و به درازای حدود نیم متر، رنگ پوسته‌ی خارجی ریشه قهوه‌ای و داخل آن سفید است. در نواحی معتدله اغلب کشورها و در ایران بیشتر در دامنه‌های البرز و استان‌های چهارمحال بختیاری، فارس، بلوچستان، خوزستان، آذربایجان غربی و گیلان انتشار دارد.
نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کاسنی، کاسنی معمولی، کاسنی رسمی، کاسنی ریشه‌ای، کاسنی تلخ، کاسنی وحشی، کاسنی صحرایی، هِندبا و هندبه نامیده شده است.

بخش مورد استفاده تمام قسمت های گیاه و نحوه مصرف به طور معمول ریشه، ساقه و تخم کاسنی را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آنها را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند. طب سنتی طبیعت ریشه‌ی کاسنی گرم و خشک و طبیعت قسمت‌های هوایی آن سرد و ‌تر می‌باشد.

نام علمی : Cichorium intybus L.، نام فرانسه Chicoree و نام انگلیسی آن Chicory می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی : برگ کاسنی دارای املاحی نظیر سولفات‌ها، فسفات‌های سدیم، منیزیوم، پتاسیم، نیترات پتاسیم و گلوکزید تلخی به نام شیکورین یا سیکورین است. گل‌های آن دارای سیکوری‌ئین می‌باشد. ریشه‌ی کاسنی دارای اینولین، قندهای مختلف نظیر گلوکز، لولزوساکرز، یک ماده رزینی، موسیلاژ، مقدار کمی تانن، اسانس، پکتین، لوولین و شیکورین است. برگ و ریشه گیاه دارای ویتامین‌های K, P, C, B می‌باشد.

خواص

افزاینده عملکرد کبد و طحال و صفرابر، ترمیم کننده سلول‌های کبد و تصفیه کننده خون، خارج کننده سنگ کیسه صفرا و بازکننده انسدادها (خصوصاً انسدادهای کبد و طحال)، کاهنده حرارت بدن و گرگرفتگی و تحلیل برنده ورم احشاء بدن، فعال کننده کبد و کلیه و رفع کننده امراض جلدی حاد یا مزمن، خارج کننده سموم از بدن و تنظیم کننده تعریق بدن (کم را زیاد و زیاد را کم می‌کند)، دفع کننده رسوبات و عفونت‌های مجاری اداری و خون‌ساز، ضد تب و خارج کننده اخلاط خونی، پاک‌سازی مراره (یعنی صفرا و سودا از خون) و ضد تهوع ناراحتی‌های قلبی، افزاینده نطفه و مفید برای درمان آمنوره (یعنی باز شدن خون قاعدگی)، کاهنده چربی و قند خون و ضد التهاب معده، ضد التهاب کیسه صفرا و تقویت کننده حافظه، پاک کننده مجاری گوارشی و شیرافزا، جلوگیری کننده واقعی از سفید شدن موها و ضد یرقان، تنظیم و ترغیب کننده PH خون به حالت خنثی تا کمی اسیدی و بالا بردن شانس پسرزایی (مصرف آن قبل از باردار شدن)، مسکن دردهای مفصلی و ضد آب آوردن بدن، تنظیم کننده چاقی و لاغری و برای تکرر ادرار مؤثر می‌باشد. در ضمن برای درمان فیبروم با منشاء سودایی یا صفرایی، نقرس، روماتیسم، هیستری، نارسائی اعمال کبد، کم اشتهائی، سوزش ادرار، خارش بدن و بیماری‌های پوستی نیز مفید است.

منع مصرف : مضرات عرق کاسنی شاید خیلی زیاد نباشد اما می توان به این موارد اشاره نمود، به طور مثال برای افرادی که دارای نارسایی‌های کلیه بوده یا سنگ کلیه دارند، توصیه نمیشود.

از دیگر مضرات عرق کاسنی می توان به تشدید تشنج در افراد مبتلا به صرع اشاره نمود  که ممکن است سبب تحریک تشـنج‌ شود.

معمولا کاسنی را در ماه های آخر بارداری جهت جلوگیری از زردی نوزاد مصرف می کنند. خانم های باردار باید به این نکته توجه داشته باشند که مصرف فرآورده های این گیاه موجب انقباض عضلات رحمی می‌شود، مصرف زیاد عرق کاسنی در بارداری احتمال زایمان زودرس را تقویت می‌کند.

عوارض عرق کاسنی محدود می باشد. به برای مثال گاهی می تواند موجب درماتیت و حساسیت پوستی می‌شود و این مورد زمانی اتفاق می افتد که در مصرف آن زیاده روی شود و یا خود شخص نسبت به کاسنی حساسیت داشته باشد که معمولا کم اتفاق می افتد.

لازم به ذکر است کاسنی دارای مقدار زیادی ویتامین A است و با نیکوتین داخل سیگار تداخل پیدا میکند، لذا افرادی سیگاری در زمان خوردن کاسنی باید از کشیدن سیگار خودداری کنند.

مورد دیگری که باید به آن توجه داشت این است که مصرف بلند مدت و بی رویه عرق کاسنی می تواند موجب افت فشار خـون شود. بنابراین افرادی که دارای فشار پایین هستند باید در مصرف آن جانب احتیاط را رعایت نمایند.

یکی از تاثیراتی که کاسنی روی بدن دارد این است که می تواند در کاهش وزن به افراد کمک کند. بنابراین افرادی که نیاز به کاهش وزن ندارند باید در مصرف آن جانب احتیاط را رعایت کنند.

نکته که لازم است به آن اشاره شود این است که گاها گفته می شود افزایش ترشحات صفرا از مضرات عرق کاسنی است یعنی کاسنی صفرا زا هست. این در حالی است که کاسنی صفرابر هست. یعنی با اثر انقباظی خود ترشحات کیسه صفرا را به مجاری روده دوازده ارسال می کند که به این طریق سبب هضم چربی های موجود در غذا می شود.