من اناری را می کنم دانه
و با خود می گویم:
کاش این مردم
دانه های دلشان پیدا بود...

انار: ‪Punica granatum‬
اَنار بومی کشور ایران تا کوه‌های هیمالیا در شمال هند است و یکی از اولین گیاهان اهلی شده‌است. میوه ی آن جزء 10 میوه ی برتر جهان است و در معدود کشورهایی مثل ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه و اسپانیا کشت می‌شود.
ایران با 80 هزار هکتار سطح زیرکشت و تولید سالانه حدود 800 هزار تن اَنار، بزرگ‌ترین تولیدکننده و پایتخت انار در دنیا می باشد. بطوریکه نیمی از سطح زیر کشت و‌ تولید انار دنیا را در اختیار دارد.
ساوه، نی ریز و فردوس به‌ترتیب بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اَنار در ایران هستند. بیش از 750 رقم اَنار در کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی یزد نگهداری می‌شود.

اَنار تقریباً در هر نوع آب و هوایی و هرگونه خاکی می‌تواند رشد کند و میوه دهد، ولی آبیاری زیاد، باد شدید، دماهای زیر صفر درجه، آفتاب سوزان و‌.. به میوه ی درختان انار آسیب وارد می کند.
میوه ی انار بر حسب رقم، دانه‌هایی به رنگهای قرمز ، سفید، یا رنگ‌هایی بین آن دو دارد. رنگ پوست آن نیز قرمز، زرد و گاهی سیاه است. مزه ی میوه نیز از شیرین تا ترش، دو‌مزه یا مَلَس و‌.. متغیر است.
پوست انار دارای تانن بسیار و میوه ی آن منبع مهم آنتی اکسیدان ها، پتاسیم و ویتامین C است. از این لحاظ انار دارای خواص، مصارف و کاربردهای گوناگون می باشد.

انار علاوه بر مصرف بصورت تازه خوری، در تهیه ی ناردانه و رب انار مورد استفاده قرار می گیرد.
در ایران باستان و از زمان هخامنشیان، انار نماد باروری و فراوانی بوده که تا به امروز نیز مردم بر این عقیده راسخ اند و در آیین های خود از آن بهره می گیرند. هرچند سنگ‌‌نگاری دوره هخامنشی از هنر دیگر ملت‌ها نیز متأثر شده، اما در هنر هخامنشی همواره ظرافت، هویت و اصالت ایرانی پایدار بوده و حس زیبایی‌شناسی ایرانی، جلوه‌ای متحول، متمایز و برجسته‌تر از هنر ملت‌های دیگر به آن داده است. به این جهت، در هنر هخامنشی بکارگیری نمادها و نشانه‌هایی همچون گُل در نگاره‌ها، هویت و مفهومی ایرانی دارد و نقش گل انار یا«گُلنار پارسی» در دستان شاهنشاه هخامنشی نیز رنگ و بویی ایرانی داشته و ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد.
علاوه بر نقوش تخت جمشید، برخی لوح های بجای مانده از سه هزار سال پیش از میلاد مسیح و یا جام نقره ای تصویر بهرام گور و همسرش، نشان از قدمت و اهمیت انار در ایران دارد.
نام بسیاری از شهرها و روستاهای ایران برگرفته از نام انار است.
در برخی از شهرهای ایران، هنگام چیدن انار از درخت «جشنواره ی انار » برگزار می شود.                                                                             

      A.Ebrahimi                       

PhD.Plant systematic