سرو
سرو
درخت سرو، نماد استقامت و سرفرازی ایرانیان، به عنوان درخت ملی ایران در فهرست درختان ملی دنیا ثبت شدهاست.
سرو ریشه در فرهنگ ایرانی داشته و جایگاه ویژهای در میان مردم دارد. این درخت در صنعت(قالی بافی، پارچه بافی، ترمه بافی، کاشی کاری ..)، هنر، معماری، ادبیات، آیین های مذهبی و ... ایرانیان وارد شده است.
سرو از هزاران سال پیش در ایران کاشته می شد و از کهنسالترین آنها می توان به سرو اَبَرکوه(ابرقو)و سرو هَرزِویل اشاره نمود. سرو ابر کوه در یزد، چندین هزار ساله(4500 ساله) و کهنسال ترین سرو جهان است.
یکی دیگر از نمونههای کهنسال سرو، سرو کشمر (کاشمر) بوده است که معتقدند بدست زرتشت کاشته شده بود. این درخت به خاطر شهرتی که یافته بود به فرمان متوکّل، خلیفه ی عباسی قطع شد که در زمان قطع بیش از 1400 سال سن داشته است. فردوسی بزرگ در این باره گفته:
یکی شاخ سرو آورید از بهشت
بدروازه شهر کشمر بکشت....
یکی از ذخیرهگاههای مهم سروهای کهنسال ایران بابیش از 22 اصله سرو 3300-2600ساله، در استان ایلام قرار دارد که در سال 1390 به عنوان میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.
مارکوپولو در خاطرات سفرش به ایران مینویسد:«یکی از چند سروی که در ایران دیدهام سرو خوش بالای ابرکوه است که همچون آبشاری سبز از آسمان روی زمین تنیده ابرکوه فرو میآید و از هر طرف که وارد ابرکوه شویم سرو کهنسال و پرطراوت مانند چراغ دریایی سبزی ما را به بندر دریای کویر و خورشید تابان فرا میخواند.»
حمدالله مستوفی هم در کتاب «نُزهةالقلوب» که در سال 740 ه.ق تألیف شده است، درباره ی این سرو آورده است: «آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد. چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگتر است.»
خانواده سرو در ایران سه جنس بومی دارد.
1. یک گونه سرو Cupressus
Cupressus sempervirens
سه واریته مهم دارد:
سرو ناز
سروشیراز
سرو معمولی(زَربین)
گونه ای از این جنس به نام سرو نقره ای(سرو سیمین):
Cupressus arizonica: به ایران وارد و در اغلب نقاط کاشته شده است.
2. 5 گونهسروکوهی(اُرس): نام علمی Juniperus
3. یک گونه سرو خُمره ای، تبری (طبری) یا نوش:
Thuja orientalis
که بومی چند نقطه ی ایران بوده ولی در اغلب نقاط ایران بصورت کاشته شده هم دیده می شود.
جنس شبه سرو لاوسون: Platycladus
نیز از نمونه های وارداتی به ایران است.
بر حسب گونه، شرایط کاشت و نگهداری درختان سرو کمی با هم متفاوت است. اما در کل، سروها گیاهان پر توقعی نیستند. درخت سرو به راحتی می تواند در محیط خانه، گلخانه، فضای باز و .. پرورش یابد و با مشکل چندانی روبرو نشود.
کاج ها مانند سروها همیشه سبز اند اما اصولاً بومی ایران نیستند و در خانواده ای مجرا نیز قرار می گیرند. اما معمولاً به علت ویژگیهایی چون فُرم رویشی و شباهت های ظاهری در کنار سروها از آنها نام برده می شود.
تمام حقوق مادی و معنوی متعلق به کیمیاگر ایرانی می باشد.