توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری :گیاهی است علفی و یک ساله با ساقه‌ای به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر و برگ‌های آن باریک، دراز، نوکدار، مجتمع و به وضع متقابل بر روی ساقه قرار دارند. در قسمت‌های انتهایی ساقه، گل دهنده، گل‌های آن خوشه‌ای، مدور و رنگ گلها سفید، سرخ و قرمز تیره می‌باشد. میوه‌اش پوشینه، شکوفا، دو خانه‌ای و محتوی معمولاً یک دانه‌ی کوچک، لغزنده و به رنگ قهوه‌ای در هر خانه است.نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، اسفرزه، حشیشه‌ی البراغیث، برزقطوناء، قطونا، تخم کک، اسپغول و شکم‌پاره نامیده شده است.بخش استفاده دانه ، نحوه مصرف معمولاً دانه را به صورت خیسانده در آب استفاده می‌کنند و در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی و نوشیدنی نیز کاربرد دارد.طبیعت آن سرد و تر است.
نام علمی :Plantago psyllium L. نام فرانسه Psylle و نام انگلیسی آن Fleaseed می‌باشد.
ترکیبات شیمیایی :گلوکوزیدی به نام اوکوبین، نوعی هیدرات کربن صمغ‌دار به نام گزیلین، لعاب و غیره در آن مشخص شده است.

خواص

تصفیه کننده خون و خارج کننده سنگ کیسه صفرا، خنک کننده و ضد التهاب مثانه، رفع کننده یبوست‌های صفراوی و مزمن و برطرف کننده ناراحتی‌های روده، ضد اسهال‌های ساده و مفید برای تکرر ادرار، ضد تب‌های گرم و آرام کننده، ضد تب و لرز و برطرف کننده تشنگی می‌باشد. در ضمن برای خشونت سینه، خونریزی ریه، نزله‌های مزمن، دیسانتری (اسهال خونی)، زخم اثنی‌عشر، مننژیت و خارش بدن نیز مفید است.
منع مصرف : استفاده از آن برای خانم‌های بارداری که دچار یبوست هستند، کودکان زیر دو سال و بیماران قندی ممنوع است.اسپرزه تا زمانی که سالم خیسانده شود خواص دارویی دارد. اسپرزه را نباید آسیاب یا نیم کوب کرد زیرا سمّی و کشنده می‌شود. در صنایع دارویی اسپرزه را به صورت آسیاب شده استفاده می‌کنند ولی با اضافه کردن مواد و ترکیبات شیمیایی مجاز، سمّیت آن را از بین می‌برند.