توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری :درختچه‌ای است همیشه سبز و ناخزان به ارتفاع حدود سه متر گاهی موارد بیشتر و برگ‌های آن سبز تیره، معطر، متقابل، تخم مرغی شکل، سر نیزه‌ای، نوک تیز و چرمی می‌باشند. گل‌های آن منفرد، نسبتاً درشت، سفید رنگ و هر گل 5 گلبرگ مساوی به وضع گسترده دارد. میوه‌اش سته، مدور، به ابعاد یک نخود، رنگ آن سیاه مایل به آبی (نیلی رنگ) و طعم آن گس می‌باشد. در ضمن روی ساقه‌های درختچه برجستگی‌هایی به نام گال ظاهر می‌شود که تانن زیادی در آن وجود دارد. در اغلب مناطق مدیترانه‌ای، سراسر اروپا، آسیا، آفریقا و بخصوص در کشورهای افغانستان و پاکستان انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در استان‌های شمالی، لرستان، کرمانشاه، خراسان، خوزستان، فارس، هرمزگان، بلوچستان و یزد روییده می‌شود. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مورد، مورت، آس، قنطوس، مَرسین، حَمبَلاس و قُمام نامیده شده استبخش مورد تستفاده برگ و تخم (میوه ) نحوه مصرف در استعمال داخلی و خارجی برگ مورد و تخم سالم و نیم‌کوب شده مورد را به صورت دم کرده، جوشانده، بخور، اسانس و یا ضماد استفاده می‌کنند و برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند. طبیعت آن معتدل یا مرکب القوی می‌باشد..

نام علمی : Myrtus communis L.، نام فرانسه Myrte و نام انگلیسی آن Myrthe می‌باشد. 

ترکیبات شیمیایی : در برگ اسانس روغنی فرار، میرتی نیل استات، سینئول و دپانتین و در میوه تانن، چربی، اسانس فلاونوئید، رزین، قند، اسیدهای آلی و ویتامین‌های K, C, A مشخص شده است.

خواص

خواص درمانی برگ مورد:التیام‌بخش زخم‌های دهان و سفت کننده لثه‌ها، تقویت کننده موی سر، مژه و ابرو و برطرف کننده تحریکات مخاط دهان، کاهنده قند خون و قطع کننده خونریزی، قابض و ضد انگل می‌باشد. در ضمن برای ناراحتی‌های مغزی بخصوص صرع، سوءهاضمه، بیماری‌های معده و کبد، جوش‌های سرسیاه، کورک‌ها، امراض پوستی، سینوزیت، برونشیت، جوش صورت، بیماری‌های مجاری ادراری و به صورت غرغره برای پیوره و برفک‌های دهان نیز مفید است. در استعمال خارجی ضماد برگ‌ها برای بواسیر، درد پاشنه پا، کوفتگی و ضرب‌خوردگی و ورم بیضه‌ها مؤثر می‌باشد و نشستن در جوشانده برگ‌ها برای بیرون آمدگی مقعد مفید است. در استعمال خارجی کمپرس دم کرده برگ مورد تسکین دهنده درد مفاصل، درد شکستگی استخوان و ترمیم کننده موهای ریخته و گرد برگ مورد برطرف کننده بدبویی زیر بغل و کنج ران می‌باشد. برگ مورد و گل ختمی پودر شده به صورت ضماد جهت سیاه کردن رنگ موی سر و جلوگیری از ریزش موی سر به کار می‌روند و پودر شده برگ مورد مخلوط با حنا به صورت ضماد تسکین دهنده انواع سردردها می‌باشد.

خواص درمانی تخم مورد:بهبود دهنده زخم مثانه و از بین برنده لکه‌های سفید پوست، ضد اسهال‌های ساده و خونی و قبض کننده، بادشکن و التیام‌بخش زخم‌های داخلی، برطرف کننده سوزش مجاری ادراری و برای بند آوردن خونروی از هر عضوی مفید می‌باشد. در ضمن برای سستی مفاصل و روماتیسم نیز مفید است. در استعمال خارجی رفع کننده بوی بد قسمت‌های مختلف بدن و پودر شده‌ی تخم مورد مخلوط با سرکه به صورت ضماد برای رفع سردردهای بلغمی و فراوی مؤثر می‌باشد.

منع مصرف : مصرف مورد برای اشخاصی که سردردهای گرم دارند مضر است. در مصرف فرآورده‌های مورد نباید زیاده‌روی کرد زیر بر اثر دفع اسانس از راه دستگاه تنفس، مخاط برونش‌ها را تحریک کرده و عوارض ناراحت کننده ایجاد می‌کند به طوری که ممکن است به جای از بین رفتن سرفه بیمار، موجبات تشدید آن و افزایش ترشحات مخاطی فراهم شود و حتی در مسلولین ممکن است موجب پیدایش اخلاط خونی گردد.

در موارد خاصی برخی افراد نسبت به ترکیبات بلفارول موجود در گیاه مورد، حساسیت به صورت خارش و جوش‌های ریز در محل مصرف نشان داده‌اند، از اینرو ضروری است قبل از مصرف جهت تست حساسیت‌زایی، روی پوست بازو که به طرف بدن است، مقدار کمی از بلفارول مالیده و پس از 2 ساعت در صورت عدم بروز حساسیت (قرمزی و خارش) استفاده گردد.

باید توجه داشت فراورده های مورد نباید به مقدار زیاد و بی‌رویه و برای مدت طولانی به کار رود زیرا بر اثر دفع اسانس از راه دستگاه تنفس، مخاط برونش‌ها تحریک شده و عوارض ناراحت کننده‌ای ایجاد می‌شود. زنان باردار نیز نباید اسانس مورد را استفاده کنند. همچنین استفاده خوراکی بیش از اندازه مورد خطرناک بوده و موجب استفراغ، اسهال و مسمومیت می‌شود.