توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری : گیاهی است علفی و چند ساله به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر با ساقه‌های چهارگوش، متعدد، پرشاخه، منشعب و کرکدار، برگ‌های آن به رنگ سبز روشن، متقابل، ضخیم و کرکدار، برگ‌های پایین ساقه دراز، بیضی شکل، نوک تیز و کناره برگ‌ها دارای دندانه‌های منظم و برگ‌های بالای ساقه، کوچک می‌باشند. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن به رنگ آبی کمرنگ یا ارغوانی هستند. میوه‌اش چهار فندقه‌ای و محصور در کاسه‌ی گل است. در اغلب کشورها خصوصاً در کشورهای اروپایی، آسیایی و در ایران بیشتر در استان‌های حاشیه دریای خزر، آذربایجان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، فارس، خراسان و سمنان به صورت خودرو انتشار دارد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مریم گلی، مریمیه صغیره، مریمیه و شالبیه نامیده شده است.بخش مورد استفاده برگ و سرشاخه های گلدار و نحوه مصرف معمولاً برگ و سرشاخه‌های گلدار را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند. در ضمن مریم گلی در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی بهداشتی و عطرسازی نیز کاربرد دارد. طبیعت آن گرم و خشک می‌باشد.

نام علمی : Salvia officinalis L.، نام فرانسه Sauge officinale و نام انگلیسی آن Garden sage می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی : اسانس روغنی فرار، ساپونین، یک ماده‌ی تلخ به نام پیکروسالوین، اسیدهای آلی و غیره در آن تشخیص داده شده است.

خواص

کاهنده ورم‌ها و ضد سرفه‌های مقاوم، ضد میکروب قوی در عفونت‌ها و شست‌وشو دهنده واژینال و ترشحات مهبلی، کاهنده قند خون و تسکین دهنده دردهای مفصلی، کاهنده میل جنسی و قطع کننده شیر مادران در مواقع از شیر گرفتن کودک، ضد تب و مسکن دردهای کلیوی، مقوی قلب و تقویت کننده اعصاب، خلط‌آور و دفع کننده کرم‌های معده و روده، بندآورنده خونریزی و تقویت کننده عمومی بدن، هضم کننده غذا و حجم دهنده مدفوع، رفع کننده عرق شبانه در خواب و ضد تشنج، فعال کننده اعمال گردش خون و ضد میگرن، برطرف کننده خستگی عمومی و ضد اسهال‌های ساده می‌باشد. در ضمن برای دردهای معده و روده، بیماری‌های مجاری تنفسی فوقانی، سرماخوردگی، جوش‌های داخل دهان و گلو، نفخ معده، آرتریت، آلزایمر، روماتیسم، راشیتیسم، نقرس، رعشه، سرگیجه، دردهای ناشی از قاعدگی و اختلالات یائسگی نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده برگ و سرشاخه‌های گلدار ضد عفونی کننده و التیام‌بخش زخم‌ها و استفاده از جوشانده به صورت غرغره باعث از بین رفتن آلودگی‌های مخاط دهان، آفت، پرخونی لثه‌ها ناشی از کمبود ویتامین ث و التهاب و ورم لوزه می‌شود.

منع مصرف : هنگامی که برای اهداف آشپزی مصرف می شود، مریم گلی برای بزرگسالان و کودکان کاملا امن است. در مقابل، هنگامی که برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد، عصاره مریم گلی یا برگ آن می تواند مضر باشد اگر در مدت زمان طولانی استفاده شود. این به این دلیل است که مریم گلی حاوی توئون، یک نوروکسین است که مسئول اثرات تغییر دهنده ذهن در نوشابه های الکلی است.

اگر بیش از حد مصرف شود، می تواند عوارض جانبی بالقوه ای مانند بیقراری، استفراغ، سرگیجه، ضربان قلب سریع، لرزش، تشنج و آسیب به کلیه ایجاد کند.

اسانس مریم گلی مخصوصا سمی است و عوارض جانبی را به میزان 12 قطره ایجاد می کند. به این ترتیب، اسانس آن هرگز نباید به صورت خوراکی مصرف شود. حتی زمانی که به صورت موضعی استفاده می شود، اگر روغن رقیق نشود، می تواند باعث ایجاد خارش یا سوزش شود.

مریم گلی همچنین می تواند با داروهای ضد انعقادی در مواردی که بیش از حد مورد استفاده قرار می گیرد تداخل ایجاد کند، از جمله فنوباربیتال، میوزین (پرییدون)، دپاکوت (والپروئیک اسید)، نورونتیین (گاباپنتین)، تگرتول (کاربامازپین) و دیالانتین (فنوتیوین) و غیره…

مصرف بیش از حد مریم گلی در افراد مبتلا به دیابت همچنین می تواند باعث کاهش شدید قند خون و منجر به هیپوگلیسمی شود. در صورت استفاده از کپسول ها یا عصاره ها، مصرف بیش از مقدار توصیه شده در برچسب محصول را هرگز مصرف نکنید. داروهای مریم گلی باید با احتیاط در افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه مورد استفاده قرار گیرد.