توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی و چند ساله با ساقه‌های شدیداً منشعب به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر و برگ‌های آن به رنگ سبز مایل به خاکستری، متناوب، بزرگ، ضخیم، بیضی شکل و نوک‌تیز می‌باشند. گل‌های آن کوچک، متعدد و رنگ گل‌ها سفید یا زرد است. میوه‌اش خورجینک با ظاهری بیضوی و طول میوه حدود 2 میلی‌متر است. ریشه‌ی گیاه نیز ضخیم، دوکی شکل، دراز و منشعب می‌باشد. در اغلب دشت‌های مرطوب، کنار مجاری آب و نواحی سایه‌دارِ اروپا، آفریقا، آسیا و در ایران بیشتر در استان‌های شمالی، آذربایجان، چهارمحال و بختیاری، فارس و خراسان به صورت خودرو انتشار دارد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، موچه، شیتره، تره تیزک وحشی، مسواک الراعی، عصاب و شیطرج نامیده شده است. بخش مورد استفاده برگ‌ها و ریشه‌ی گیاه و نحوه مصرف به طور معمول برگ‌ها و ریشه را به صورت دم کرده، جوشانده و یا ضماد استفاده می‌کنند. طبیعت آن گرم و خشک است.

نام علمی : Lepidium latifolium L.، نام فرانسه Passerage و نام انگلیسی آن Dittany می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی : گلوکوزید گوگرددار، میروزین، لپیدین، رزین، ساپونین و ویتامین‌ها در آن تشخیص داده شده است.

خواص

اسکوربوت و تقویت کننده عمومی بدن، تسریع کننده جریان خون در رگ‌ها و ادرارآور، ضد استسقاء و برطرف کننده اختلالات هضمی، تحلیل برنده ورم لثه دندان و سرشار از ویتامین C، تنظیم کننده ریتم ضربان قلب و تصفیه کننده خون می‌باشد. در ضمن برای هیستری، حالات عصبی و ناراحتی‌های کبد و کلیه نیز مفید است. در استعمال خارجی له شده برگ شیطرج به صورت ضماد التیام‌بخش زخم‌های سطحی و جوشانده‌ی برگ‌ها به صورت کمپرس برای رفع درد سیاتیک، روماتیسم و دردهای عصبی مؤثر می‌باشد.

منع مصرف : در هیچ منبعی از منع مصرف اشاره نشده است

و اما :

🌴توان غور کردن در مفاصل و بیرون کردن مواد زائد و غلیظ را دارد.
🌴برای تصفیه خون مفید است.
🌴ترمیم کننده عوارض ناشی ازکمبود ویتامین c می باشد.
🌴دم کرده ان برای رفع ناراحتی های کبدی و کلیه کاربرد دارد.
🌴ریتم ضربان قلب را منظم می کند.
🌴از له شده گیاه برای جلب خون به طرف پوست می توان استفاده کرد.
🌴از ان به صورت خوردنی یا مالیدنی می توان برای تسکین دردهای سیاتیک،روماتیسم،ودردهای عصبی استفاده نمود.
🌴میزان مصرف داخلی ان به صورت دم کردنی ،خوردنی50گرم می باشد.
🌴میزان مصرف خارجی ان به صورت دم کردنی مالیدنی60گرم برای ضماد بر روی عضو دردناک سیاتیک،یا عضو دردناک دیگر می باشد.

شیطرج از دیدگاه  طب ایرانی عقیلی خراسانی کتاب مخزن الادویه

طریق استعمال آن بیشتر در ترکیب با شیر یا سرکه و یا در آب و نمک خیساندن است. ضماد آن با سرکه برای معالجه برص و جوش های خشک  بهق سفید و جرب و پوسته شدن پوست مفید است. شیطرج سیاه کننده پوست بدن و نافذ و پاک کننده است زیرا در وحله اول پوست را به صورت آبله در آورده سپس به آب می اندازند و آن را دفع می نماید. این ضماد برای درد مفاصل نیز مسکن خوبی است. ضماد برگ آن پوست را باز می کند و با ریشۀ راس برای درد طحال و سیاتیک و جرب چرکی مفید است که آن را به مدت ربع تا نیم ساعت بر موضع می گذارند. مقدار مصرف خوراکی آن یک درهم است و برای ریه مضر می باشد که مصلح آن صمغ عربی و مصطکی است.