مشخصات ظاهری : گیاهی است چند ساله به ارتفاع 30 تا 70 سانتیمتر و دارای غدهی زیرزمینی منقسم به تقسیمات پنجهای، برگهای آن بیضوی، موجی و ساقه در آغوش، در سطح فوقانی سبز تیره و در سطح تحتانی غبارآلود و لکههایی قهوهای رنگِ منقوط در پهنک برگ دیده میشوند. گلهای آن خوشهای و ارغوانی رنگ و نقطهها یا لکههای قرمزی روی گلبرگها دیده میشوند. ثعلب گونههای مختلفی دارد که سه گونه از آنها نسبت به دیگر گونهها مرغوب و معروفتر هستند. طبیعت آن گرم و مرطوب است. نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، ثعلب، خصیة الثعلب، سعلب، شاطریون، تَعلب و سحلب نامیده شده است. بخش مورد استفاده غدهی زیرزمینی (ثعلب). در ضمن قسمتهای دیگر گیاه نیز خواص دارویی دارند.
نام علمی : Orchis maculate L.، نام فرانسه Orchis tachete و نام انگلیسی آن Spotted orchis میباشد.
ترکیبات شیمیایی : مواد لعابی، ئیدرات کربن، آمیدون، مواد پروتیدی، قند، املاح معدنی نظیر کلرورسدیم و فسفات کلسیم و کمی اسانس در آن مشخص شده است.
خواص
نرم کننده سینه و رفع کننده اخلاط خونی، تقویت کننده قوای جنسی و افزاینده اسپرم، آرامبخش و مقوی اعصاب، مغذی و خونساز، ضد تشنج و تقویت کننده افراد ضعیف که توان خود را از دست دادهاند. در ضمن برای رفع نفریت، حالات تحریکی و التهابی سینه یا دستگاه هضم، ورم مثانه، اسهالهای ساده، تبهای تیفوئید، ورم حاد روده در بیماری حصبه، ورم کلیه، انزال زودرس، سرماخوردگی، سرفههای شدید، سیاه سرفه، آسم و نفس تنگی نیز مفید است.
منع مصرف : مصرف زیاد ثعلب باعث سقط جنین میگردد، کسانیکه بیماری وریکوسل دارند کمتر مصرف کنند، مصرف زیاد ثعلب تارهای صوتی را از کار میاندازد