توضیحات تکمیلی

مشخصات ظاهری : گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع حدود یک متر و دارای ساقه زیرزمینی (ریزوم) متورم است. برگ‌های آن سبز روشن، طول برگ‌ها خیلی بزرگ حدود یک متر، برگ‌ها در قسمت پایین ساقه بدون دمبرگ و در قسمت بالا، برگ‌ها کامل و دارای دمبرگ می‌باشند و ساقه‌های گلدار از بین برگ‌ها خارج می‌شوند. گل‌های آن مجتمع، سنبله‌ای و زردرنگ و تخم‌های آن ریز، سیاه رنگ و اکثراً عقیم و بدون نطفه می‌باشند. زردچوبه معروف خوراکی و ادویه‌ای همان ساقه زیرزمینی یا ریشه گیاه هستند که پس از بیرون آوردن آنها از زیر خاک، آنها را تمیز و با آب کاملاً می‌شویند و سپس کمی می‌جوشانند و بعد از آب خارج کرده و با گرمای خورشید خشک می‌کنند. در این موقع سطح خارجی ریزوم‌ها خشک شده و رنگ آنها خاکستری مایل به زرد یا قهوه‌ای مایل به زرد است. بوی آنها معطر و تند و طعم آنها تلخ می‌باشد. تکثیر زردچوبه از طریق کاشت قطعاتی از ساقه زیرزمینی جوانه دار صورت می‌گیرد.

بخش مورد استفاده ساقۀ زیرزمینی ، نحوه مصرف معمولاً به صورت پودر شده و به عنوان چاشنی غذاها استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی نیز کاربرد دارد. در ضمن ساقه زیرزمینی یا زردچوبه پودر نشده به صورت دم کرده یا جوشانده در طب سنتی کاربرد دارد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، زردچوبه، بقلة الخاطیف، عروق الصفر، حشیشة الصفرا، عروق الزعفران و عروق الصباغین نامیده شده است. طبیعت آن گرم و خشک است.

نام علمی: Curcuma domestica val.، نام فرانسه Curcuma و نام انگلیسی آن Turmeric می‌باشد.

ترکیمات شیمیایی : ماده‌ی رنگی کورکومین، زینجی برون، تورمرون، اسانس روغنی فرّار، تورمرول و فلاندرن، کارون، کامفور، کورکومون، چربی، نشاسته، رزین، آلکالوئید و مواد قندی در آن تشخیص داده شده است.

خواص

تقویت کننده کبد و افزاینده قدرت بینایی، مقوی معده و رفع کننده گرفتگی‌ها و انسداد کبد، مسکن دردهای روماتیسمی و صفرابر، ضد استسقاء و تصفیه کننده خون، تحلیل برنده ورم‌ها و برطرف کننده التهابات لثه، مسکن دردهای کمر، پشت و سینه و رسانیدن دُمَل‌ها، بندآورنده انواع خونریزی‌ها و اشتهاآور، ضد یرقان و مفید برای اسهال خونی، افزاینده جریان گردش خون و محلل لخته‌های خونی در رگ‌ها، ضد انعقاد خون و پاک کننده رحم در ایام وضع حمل، خواب‌آور و تنظیم کننده قاعدگی، خشک کننده زخم‌ها و کاهنده التهابات پوستی، خارج کننده سموم از کبد و ضد انگل، محرک و انرژی‌زا، خرد و خارج کننده سنگ کلیه، مثانه و کیسه صفرا و خلط‌آور، ضد میکروب قوی و تنظیم کننده کلسترول، محافظت کننده از کبد و ضد تب می‌باشد. در ضمن برای نفخ معده، آرتریت، پسوریازیس، دیابت، نفس تنگی و سرفه نیز مفید است.

منع مصرف : مصرف زردچوبه برای خانم‌هایی که تصمیم به بارداری گرفته‌اند و خانم‌های باردار ممنوع است زیرا زردچوبه لقاح را ناموفق کرده و سبب سقط جنین می‌شود. زیاده‌روی در مصرف آن برای قلب مضر و افراد مبتلا به زخم معده باید از مصرف آن خودداری کنند. اگر مبتلا به هرگونه اختلال خونریزی هستید یا برای حل این مشکل، داروی خاصی مصرف‌می‌کنید، مصرف زردچوبه را متوقف‌کنید. زردچوبه زیاد می‌تواند خطر سنگ کلیه را افزایش‌دهد. این، به‌دلیل وجود اکسالات در زردچوبه است. اکسالات می‌تواند به کلسیم بچسبد تا اکسالات کلسیم حل‌نشدنی بسازد که عامل اصلی سنگ کلیه است. بنابراین، اگر کلیه شما سنگ‌ساز است، زردچوبه برای شما ماده ممنوعه است. کورکومین موجود در زردچوبه، عملکرد پلاکت‌ها را کاهش‌داده و بنابراین افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف‌می‌کنند باید از مصرف آن اجتناب‌کنند. افرادی که داروی وارفارین ،کومادین  یا آسپرین (ضد انعقادخون) مصرف‌می‌کنند باید از کورکومین اجتناب‌کنند زیرا کورکومین می‌تواند تاثیرات داروهای رقیق‌کننده خون را افزایش‌دهد. کورکومین می‌تواند یک ماده حساسیت‌زای تماسی باشد. گزارش‌شده که برخی افراد، به‌دلیل تماس با زردچوبه به درماتیت تماسی و کهیر دچارشده‌اند. چون زردچوبه به خانواده زنجبیل تعلق‌دارد، اگر کسی به زنجبیل حساسیت داشته‌باشد، احتمال دارد که به زردچوبه نیز حساسیت داشته‌باشد. همچنین، اگر به غذاهای زردرنگ حساسیت دارید، ممکن است به زردچوبه نیز حساسیت‌ داشته‌باشید. مصرف خوراکی زردچوبه در مردان ممکن است سطح تستسترون را پایین‌آورده و حرکت اسپرم را کاهش‌دهد. این می‌تواند به ناباروری منجرشود.